Peelingi chemiczne - rola, działanie, zastosowanie

Peelingi chemiczne, czyli substancje do złuszczania skóry znamy i stosujemy od lat. Warto jednak lepiej zrozumieć na czym polega ich działanie, a także kiedy i jak należy je stosować. Najbardziej widoczne działanie peelingów wiąże się z efektem złuszczenia starego naskórka-Dr n. med. Maria Noszczyk


Istota zastosowania peelingów
Peelingi chemiczne, czyli substancje do złuszczania skóry znamy i stosujemy od lat. Warto jednak lepiej zrozumieć na czym polega ich działanie, a także kiedy i jak należy je stosować. Najbardziej widoczne działanie peelingów wiąże się z efektem złuszczenia starego naskórka. W wyniku tego procesu cera ulega rozjaśnieniu i rozświetleniu, pory delikatnie ściągają się, a skóra staje się bardziej napięta i wygładzona. Częstsze stosowanie powoduje rozjaśnienie przebarwień, a nawet złuszczenie zrogowaceń i niektórych zmian naskórka. Główne i bardzo ważne działanie peelingów polega jednak nie tylko na złuszczaniu. W wyniku złuszczania i specyficznego działania wielu substancji peelingujących dochodzi do pobudzania odnowy i regeneracji skóry. Złuszczenie wierzchnich warstw naskórka jest bowiem bodźcem do mnożenia się i dzielenia młodych komórek w głębszych warstwach skóry.

Stare i często uszkodzone komórki zastępowane są przez nowe, z bardzo korzystnym efektem estetycznym, a także zdrowotnym. Regeneracja następująca po zabiegach złuszczania wynika z takich samych zasad i mechanizmów, jak procesy gojenia uszkodzeń mechanicznych skóry. Skóra gojąc się musi na nowo odbudować wszystkie elementy sprawnej, prawidłowo funkcjonującej, zupełnie nowej tkanki.

Warto podkreślić, że po peelingach regeneracja skóry sięga dużo głębszych warstw niż wynikałoby to z prostej odbudowy uszkodzonych tkanek. Dlatego też po peelingach powierzchownych, gdzie złuszczanie dotyczy wierzchnich warstw naskórka, przebudowa obejmuje tkanki  głębsze, ze skórą właściwą włącznie.

Nie wszystkie preparaty nazywane peelingami działają jednak w ten sam sposób. Dlatego warto poznać zasady działania poszczególnych związków wykorzystywanych w peelingach i głębokość ich działania.

Głębokość działania peelingów chemicznych
Niektóre „peelingi” przeznaczone do pielęgnacji w domu, między innymi peelingi typu gommage i peelingi enzymatyczne, z powodu małej aktywności praktycznie nie są uwzględnianie w klasyfikacjach profesjonalnych. Można je uznać za dodatek uzupełniający codzienną pielęgnację i element prawidłowego oczyszczania skóry, co jest przydatne zwłaszcza u osób z przetłuszczającą się cerą i przy poszerzonych porach.

Do preparatów stosowanych w codziennej pielęgnacji o działaniu złuszczającym można natomiast zaliczyć peelingi ziarniste, którymi pociera się skórę wykonując domowy zabieg mikrodermabrazji czyli złuszczania mechanicznego. To dobre zabiegi pielęgnacyjne, nie zawsze jednak mogą być wykonywane, zwłaszcza w przypadku skóry naczyniowej i bardzo wrażliwej. Gdy nie ma tych przeciwwskazań można je natomiast łączyć z domowymi peelingami chemicznymi.

Przykładem nowej grupy preparatów jest nowa linia peelingów Iwostin Perfectin. Według nazewnictwa profesjonalnego tego typu kosmetyki zaliczane są do peelingów powierzchownych. Profesjonalne nazewnictwo dzieli bowiem peelingi na trzy rodzaje, zróżnicowane ze względu na siłę działania. Podział obejmuje, wykonywane w gabinetach kosmetycznych i w kuracjach domowych peelingi powierzchowne, oraz średnio-głębokie i głębokie stosowane w gabinetach lekarskich.

Substancje złuszczające, zarówno w zabiegach profesjonalnych jak i w kuracjach domowych często stosuje się w połączeniu z innymi związkami o działaniu złuszczającym, stymulującym, rozjaśniającym i itp.  Mieszanki takie mają wielorakie zalety. Przede wszystkim chodzi w nich o wykorzystanie złuszczenia jako procesu ułatwiającego wnikanie innych substancji w głąb skóry. Zastosowane potem kosmetyki, np. wybielające lub ujędrniające mają szansę zadziałać głębiej i mocniej.

Rola peelingów w pielęgnacji domowej
Skuteczność peelingu nie jest uzależniona jedynie od siły i stężenia zastosowanej substancji. Wiele elementów technologicznych i recepturowych, a z drugiej strony indywidualnych właściwości skóry może wpływać na skuteczność i bezpieczeństwo tych kosmetyków. Warto pamiętać o tym, że skuteczność peelingu, przy wielu zastosowaniach np. przy usuwaniu blizn i śladów potrądzikowych lub przy wygładzaniu zmarszczek nie koncentruje się na działaniu złuszczającym, lecz na pobudzającym odnowę komórkową. A regeneracja skóry, w odróżnieniu do efektu złuszczającego nie jest procesem wprost proporcjonalnym do siły peelingu.

Regeneracji nie da się zintensyfikować siłowym działaniem. Dużo większe znaczenie w tych procesach ma działanie biologiczne zastosowanego związku oraz powtarzanie zabiegów.

Delikatne, „nie siłowe” złuszczanie jest bardzo ważne w przypadku przebarwień, które często (ostuda) powstają w wyniku uwrażliwienia komórek barwnikowych. Melanocyty, to jedne z bardziej wrażliwych komórek w organizmie. Nie lubią zbyt agresywnego słońca (co w każdym przypadku oznacza inną dawkę promieni) i mocnych zabiegów rozjaśniających, bez wcześniejszego „uprzedzenia”, czyli bez przygotowania skóry delikatniejszą metodą w gabinecie lub w domu, kosmetykami na przebarwienia.

Domowe peelingi rozjaśniające są także bardzo ważne w pielęgnacji po zabiegach profesjonalnych. Większość przebarwień, zwłaszcza w opisanej dalej ostudzie nawraca, niezależnie od zastosowanej metody wybielającej, lasera, peelingu itp. Jedynym rozwiązaniem powstrzymującym nawracanie przebarwień jest delikatna, codzienna pielęgnacja domowa i oczywiście skuteczna ochrona przeciwsłoneczna.

Peelingi domowe są również istotne w przypadku skóry z tendencją do trądziku. Jedną z ważniejszych przyczyn trądziku są bowiem zaburzenia w rogowaceniu i złuszczaniu się komórek naskórka. Niezłuszczone komórki blokują ujścia gruczołów łojowych gdzie gromadzi się wydzielina, powstaje stan zapalny i dochodzi do namnażania bakterii ropotwórczych. Systematyczne złuszczanie i usuwanie martwych komórek naskórka jest bardzo ważnym elementem terapii.

Jednym z elementów działania leków przeciwtrądzikowych jest właśnie normalizacja złuszczania komórek naskórka, która w tym przypadku oznacza  przyspieszenie tego procesu. Złuszczanie naskórka hamuje  powstawanie zaskórników będących punktem wyjścia większych grudek i zmian ropnych. Powinno być więc elementem codziennej pielęgnacji skóry z tendencją do tzw. zanieczyszczeń. Dobrą i czasem bardzo szybko poprawę dają mocniejsze peelingi w gabinecie, ale bez kontynuacji w domu efekt bywa dość krótki. Większość leków i zabiegów nie leczy trądziku definitywnie, a jedynie poprawia stan skóry. Skóra trądzikowa pozbawiona właściwej pielęgnacji domowej leczy się bardzo długo, jak mawiają niektórzy czasem „aż do wesela”.

Przy kuracjach złuszczających nie można dlatego mówić o matematycznych przeliczeniach siły na efekt. Liczy się synergistyczne działanie efektów mądrej i starannej pielęgnacji.

Przeciwwskazania do stosowania peelingów
Przeciwskazaniem są infekcje wirusowe skóry czyli opryszczka i brodawki płaskie, infekcje bakteryjne (ropnie, czyraki, liczne krosty ropne). Nie powinny też peelingów wykonywać osoby z aktywnymi chorobami dermatologicznymi widocznymi w miejscu planowanego zabiegu. Do chorób tych zalicza się przede wszystkim atopowe zapalenie skóry i wyprysk alergiczny. Uważać powinny osoby leczone dermatologicznie, bo różne leki miejscowe i stosowane ogólnie mogą nasilać działanie peelingów. Szczególnie powinny uważać osoby stosujące isotretinoinę (lek stosowany ogólnie w leczeniu niektórych postaci trądziku).

Leczenie dermatologiczne nie jest jednak przeciwwskazaniem bezwzględnym, wręcz przeciwnie czasem może być łączone z pielęgnacyjnym efektem peelingów. Należy jednak zawsze omówić z lekarzem całość leczenia i proponowanej pielęgnacji.  Peelingów nie należy też wykonywać na zranioną i uszkodzoną skórę i na bardzo świeże blizny (nie wcześniej niż 3-4 tygodnie po zagojeniu).

Jednym z ważniejszych przeciwwskazań jest także duże nasłonecznienie w okresie stosowania mocnych peelingów i okres około 4 tygodni od końca kuracji. Jest to jednak temat zawsze bardzo dyskusyjny. Peelingi największym
powodzeniem od zawsze cieszyły się i cieszą w krajach Ameryki Południowej, gdzie intensywne słońce praktycznie nie pozwala na „sezonowość” tych kuracji. Nie powinny też stosować peelingów osoby opalające się w solarium.    Skóra naczyniowa i wrażliwa nie jest przeciwwskazaniem do wykonywania peelingów powierzchownych.

Wskazania do stosowania peelingów
Peelingi powierzchowne to doskonały dodatek do codziennej pielęgnacji, praktycznie dla bardzo wielu osób, w różnych grupach wiekowych, ze skórą zdrową, ale także z niektórymi dolegliwościami dermatologicznymi.  
Są trzy główne rodzaje cer i problemów gdzie peelingi, zarówno w kuracjach profesjonalnych jak i codziennych w domu sprawdzają się najlepiej. Do wskazań tych zalicza się przede wszystkim cerę dojrzałą z cechami starzenia i fotostarzenia i cerę osób młodych z problemami trądzikowymi i łojotokiem. Bez peelingów nie sposób sobie także wyobrazić usuwania różnego typu przebarwień skórnych.

Peelingi można wykonywać przy pierwszych oznakach starzenia się skóry, dla poprawy świetlistości zmęczonej cery, w celu rozjaśnienia plam przebarwieniowych i wygładzania powierzchni skóry, a także dla profilaktyki przyspieszonego starzenia się.

Złuszczanie naskórka często poleca się jako pierwszy etap w różnych kuracjach odmładzających, gdyż poza potwierdzonym działaniem aktywnym różnych substancji złuszczających wykorzystuje się efekt wzmacniania przez
nie skuteczności działania innych substancji regeneracyjnych lub rozjaśniających. Po zabiegu złuszczania skóra „wyciągnie” więcej z innych kuracji, a także ze zwykłych kosmetyków do codziennej pielęgnacji, gdyż substancje aktywne będą lepiej wnikały naskórek. 

Peelingi polecane są także młodym osobom w celu odświeżenia skóry, poprawienia wyglądu cery łojotokowej, zwężenia porów i zmniejszenia łojotoku. Pomocne będą także w pielęgnacji skóry skłonnej do zmian trądzikowych, a także w usuwaniu długo utrzymujących się śladów po trądziku.